Details brengen een verhaal tot leven. Een goede speech is geen toespraak waarin je zoveel mogelijk details wil vertellen, maar waarin je sommige details juist extra goed benoemt. Je kunt beter een paar korte anekdotes goed beschrijven en uitleggen, dan dat je iemands hele leven wilt bespreken.
Stel dat je wordt gevraagd om te speechen voor of over iemand, maar je hebt geen idee waar je moet beginnen. Ik ga je helpen met hét antwoord op de vraag: hoe speech schrijven? Met deze 8 stappen maak en vertel je een goed verhaal, ongeacht de aanleiding van je speech.
Stap 1: leer iemand kennen
Om een goede speech te kunnen schrijven over iemand, zul je meer over hem of haar te weten moeten komen. Dat kan door die persoon zelf te spreken, of met de hulp van anderen. Je hebt wel meer informatie nodig om een persoonlijk verhaal te kunnen maken, want anders blijft het vaak een generiek verhaal. Een verhaal dat vlees noch vis is en totaal niet blijft hangen. Dat wil je vermijden! De beste tip is dus: leer de ander zo goed mogelijk kennen binnen de mogelijkheden.
Stap 2: Vraag door voor details
Stel dat je een speech moet schrijven over iemand die je niet kent en ook niet meer kan spreken. Bijvoorbeeld bij een uitvaart. Het helpt dan inderdaad om zijn kring te interviewen, zodat je wat meer te weten over hem komt vanuit allerlei richtingen. Ik zou zoveel mogelijk details vragen en opschrijven, zodat je een compleet beeld krijgt. Het is ook belangrijk dat je doorvraagt als ze iets vertellen. Als je krijgt te horen dat hij zo’n bijzondere eigenschap had, moet je altijd doorvragen waarom dat bijzonder was en waar dat uit bleek. Die uitleg is goud waard, want dat is het fundament van je verhaal.
We houden het even bij het voorbeeld van de uitvaart en je kunt de kring wat vragen stellen. Wat zijn de dingen die je kunt vragen:
- Je wil eerst natuurlijk weten hoe zij hem zagen als persoon.
- Daar zoom je dan op in door naar specifieke situaties te vragen die dat ‘bewijzen’.
- Je kunt natuurlijk altijd vragen naar zijn favoriete muziek, films, hobby’s. Inclusief situaties waarin dat naar voren kwam. Dat geeft vaak al mooie inzichten in de persoonlijkheid.
- Ik zou ook vragen wat ze aan hem gaan missen en waarom juist dat?
- Wat zijn de meest dierbare herinneringen die ze aan hem hebben, wat hebben ze samen allemaal meegemaakt en waarom zijn die herinneringen bij gebleven?
- Stel dat je de speech een bepaald thema wilt meegeven (een rode draad) en die heb je vooraf al bepaald, dan zou ik er tijdens dit gesprek op ingaan met die vrienden. Dat zij voorbeelden aandragen voor dit thema.
- Leefde hij volgens een bepaald motto of had hij een specifieke levensstijl? Dat is vaak voor iedereen herkenbaar omdat hij zo altijd was. Tijdens een speech kun je dan met mooie voorbeelden komen waar die levensstijl uit bleek. Ik zou daar dus tijdens het gesprek naar vragen.
- Wat deden ze samen en wat deden ze vooral niet samen?
- Misschien is het ook heel mooi om te vragen wat ze graag nog samen hadden gedaan en waarom juist die dingen? Dan krijg je ook een mooi beeld van hun vriendschap en hoe ze met elkaar omgingen
- Wat vonden ze tof aan hem en wat was er juist niet tof? Je wilt iemand tijdens een afscheidsspeech niet afbranden of te kakken zetten, maar misschien kom je zo wel tot een heel mooi nieuw inzicht en kun je dat op een positieve manier in de speech gebruiken.
Dit zijn wat vragen die je kunt stellen om een mooi beeld vol details te krijgen. En nogmaals, de details geven het verhaal de kleur. Die details maken het bijzonder, want anders wordt het een verhaal wat iedereen kan vertellen over ieder willekeurig persoon. Zoek dus naar bijzondere details en leg die zo goed mogelijk uit in het verhaal.
Stap 3: Beschrijf de voorbeelden
Beschrijven is beter dan benoemen. Een speech slaat namelijk aan als je een eigenschap benoemt én uitlegt met voorbeelden. Dat klinkt misschien nog te abstract. Stel dat je wilt beschrijven dat hij veel humor had. Dan kun je dat gewoon benoemen. Of vertellen dat je altijd kunt lachen. Of je beschrijft een situatie waaruit bleek dat hij veel humor had in een herkenbare anekdote. Dan beschrijf je niet alleen de eigenschap, maar ook hoe die werd toegepast. Dat laatste is veel krachtiger en komt veel mooier over bij het publiek. Zet het mooiste voorbeeld bovenaan in je speech, zo trek je meteen de aandacht en leg daarna de andere voorbeelden goed uit.
Stap 4: Kies een thema
Voorbeelden dus, vol details. Dat zijn de bouwstenen van je speech, maar daarnaast moet het wel 1 verhaal zijn. Dan neem je het publiek mee in je verhaal en kun je ergens naartoe werken. Het helpt enorm om een thema te bepalen. Zo wordt het geen “en toen en toen en toen”-verhaal, maar een verhaal dat emoties oproept. Je kunt dan mooi beginnen met een anekdote die hem typeert, zodat je naar een thema kunt toewerken en in de rest van de speech haal je dan herinneringen boven in dat thema.
Stap 6: Kies een kernboodschap
Stel dat je het wilt hebben over zijn, ik noem maar wat, eigenzinnigheid. Formuleer je kernboodschap: hetgeen wat het publiek over hem moet onthouden op basis van je thema. Dan zou ik het verhaal beginnen met een mooie anekdote waaruit die eigenzinnigheid blijkt, dan uitleggen waarom je juist deze eigenschap van hem wilt benoemen en in de rest van je verhaal neem je de mensen mee in deze herinnering met mooie details om hem zo goed mogelijk te typeren. Zorg dat deze eigenschap steeds naar voren komt, zodat het beeld voor iedereen in de zaal (die hem anders kent) herkenbaar lijkt.
Stap 5: Kies je elementen en verwijder de ruis
Je kunt natuurlijk ook meerdere thema’s/onderwerpen benoemen, maar ik adviseer om het aantal lager houden en die onderwerpen goed uitwerken. Met 3 anekdotes kom je vaak al een flink stuk, want mensen onthouden niet meer dan 3 punten. Kijk goed naar de elementen die je wilt benoemen en houd alleen de elementen over die bijdragen aan het beeld dat je wilt beschrijven. Verwijder de elementen die niet bijdragen aan je kernboodschap. Je publiek weet toch niet wat je wilt vertellen, dus dit missen ze ook niet.
Stap 6: Kies de ideale lengte voor je speech.
Je spreekt ongeveer met 130 woorden per minuut, dus als je 10 minuten wilt spreken, zul je bijna 3 A4’tjes vol met informatie nodig hebben. Houd dus rekening met de tijd die je hebt en houd je tijd bij tijdens een oefenrondje om te checken of die 130 woorden ook bij jou van toepassing zijn.
Stap 7: Kies een handig template
Zorg wel dat je het document zo maakt, dat je het verhaal kunt voordragen en niet voorleest. Dat komt nog beter over op de doelgroep. Gebruik dus een groot lettertype en voldoende witregels op de pagina, zodat je makkelijk kunt terugvinden waar je bent in je tekst. Dat voorkomt dat je steeds terug moet zoeken op je blaadje en je gewoon rustig de zaal kunt inkijken om contact te maken. Blaas voordat je begint een keer goed uit, kijk de zaal rond en begin aan je verhaal.
Stap 8: Oefen je tekst
Het helpt altijd als je de tekst helemaal uitschrijft en thuis een paar keer oefent. Spreektaal en schrijftaal zijn namelijk wel wat anders. En als je het uitspreekt, hoor je ook welke zinnen je kunt aanpassen. Oefen je speech, alleen of bij een bekende, zodat je comfortabel bent met het vertellen van het verhaal.
Met deze voorbereidingen weet je zeker dat je een goed verhaal te vertellen hebt én dat je het goed kunt vertellen. Of het nu tijdens een uitvaart is, tijdens een bijeenkomst op het werk of zelfs tijdens een bruiloft; met deze voorbereidingen is jouw speech gegarandeerd een succes.
Heb je vragen? Laat het me weten en ik probeer je zo goed mogelijk te helpen!
Written by : Michiel
Michiel de Ruijter is de oprichter van Ruijterlijk. Hij heeft als voormalig journalist, PR-adviseur en tekstschrijver veel ervaring met het maken en delen van verhalen. Dat combineert hij tot zijn functie als contentstrateeg en ceremoniespreker